Rachel Lu - Trà Mi lược dịch
Hôm 28 tháng 3, Angela Merkel, Quốc
trưởng Đức đã tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận
Bình trong một bữa ăn tối và trao đổi quà tặng. Merkel
tặng cho họ Tập một bản đồ năm 1735 của Trung Quốc
do chuyên gia vẽ bản đồ Pháp Jean-Baptiste Bourguignon
d'Anville thực hiện và do một nhà xuất bản Đức in.
 |
Tâm bản đồ cổ của Trung Quốc do d'Anvil thực hiện năm 1776. Nguồn Foreign Policy.
|
Chuyện bản đồ
Theo thông tin từ một trang web
chuyên về bản đồ côt, tấm bản đồ của d'Anville vẽ
dựa trên các cuộc khảo sát địa lý do các nhà truyền
giáo Dòng Tên ở Trung Quốc thực hiện và tiêu biểu cho
“kiến thức tổng kết của châu Âu về Trung Quốc trong
thế kỷ 18.” Tấm bản đồ cho thấy, theo chú thích
tiếng Latin nguyên thủy, cái gọi là “Trung Quốc thích
hợp” - đó là trung tâm của Trung Quốc phần lớn là
người Hán, không có Tây Tạng, Tân Cương, Mông Cổ , Mãn
Châu hay . Các đảo Đài Loan và Hải Nam và dic nhiên cũng
không có các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa - sau này
rõ ràng đảo Taiwan và đảo Hải Nam là một phần của
Trung Quốc hiện đại, còn Tây Tạng, Tân Cương và Mông
Cổ có thuộc TQ hay không là điều có rất nhiều tranh
cãi. Các phần đất đó đều vẽ với một đường viền
màu khác nhau.
Bản đồ lịch sử là vấn đề
rất nhạy cảm ở Trung Quốc.
Tất cả học trò ở TQ đều
được dạy rằng Tây Tạng, Tân Cương, Đài Loan và quần
đảo Điếu Ngư đã là những “bộ phận không thể tách
rời của Trung Quốc từ thời cổ đại.”
Tấm bản đồ d'Anville, ít nhất
nhìn bằng mắt, đã là một sự phủ nhận câu chuyện
“sử” đó. Không có gì ngạc nhiên khi giới thông chính
thức của Trung Quốc dường như không đánh giá cao món
quà của bà Merkel. Nhân Dân Nhật báo tỉ mỉ đưa tin về
cuộc du hành châu Âu của họ Tập, đã lướt qua câu
chuyên tấm bản đồ rắc rối của Merkel. Lạ kỳ hơn
nữa, khi tin tức về tấm bản đồ về đến Trung Quốc,
bằng cách nào đó nó đã đổi khác đi hoàn toàn. Một
tấm bản đồ bản đồ đăng trong nhiều bản tin của
các phương tiện truyền thông tiếng Trung Quốc về món
quà của bà Merkel là một đế quốc Trung Hoa ở đỉnh
cao của lãnh thổ, gồm cả Tây Tạng, Tân Cương, Mông
Cổ, và những mảng lớn của Siberia. Tấm bản đồ lớn
hơn này là tác phẩm của chuyên gia vẽ bản đồ John
Dower người Anh, do Henry Teesdale & Co xuất bản năm1844
ở London, và chắc chắn không phải là món quà của
Merkel tặng Tập Cận Bình. Nhưng điểm sai lầm này đã
không được báo giới TQ ghi nhận hoặc giải thích.
Cả hai tấm bản của bản đồ
(một là quà tặng của Merkel, hai là bản đồ đăng báo
ở TQ) đã xuất hiện trên các mạng xã hội Trung Quốc,
đưa đến nhiều cách giải thích rất khác nhau. Những
người đã thấy bản đồ TQ do d'Anville vẽ dường như
bị sốc vì vùng lãnh thổ giới hạn của TQ. Hao Qian, một
phóng viên tài chính, nhận xét rằng tấm bản đồ đó
là “một món quà khá khó xử.” Nhà văn Xiao Zheng lên
án Merkel, cho rằng Quốc trưởng Đức cố ý để “hợp
pháp hóa các phong trào độc lập Tây Tạng và Tân Cương.”
Kiến trúc sư Liu Kun viết, “Người Đức chắc chắn có
lý do thầm kín.” Một người trên mạng Internet hỏi:
“Làm thế nào có thể như thế được? Tây Tạng, Tân
Cương, vùng Đông Bắc TQ ở đâu? Họ TậpXi đã phản
ứng ra sao?”
Tấm ản đồ Dower, mặt khác,
dường như hun lại ngọn lửa hoài cổ của thời TQ có
vùng lãnh thổ rộng lớn và quyền lực của một đế
quốc. Một chuyên gia quảng cáo hoan hỉ, “tổ tiên của
chúng tôi thật đúng là ngầu thật.” Một dân cư mạng
khác hy vọng Xi sẽ cảm thấy “phấn khích” với tấm
bản đồ để “nhận ra sự thật sự trỗi lên lại của
Trung Quốc có nghĩa là gì.” Một số nghi ngờ rằng bà
Merkel đã cố tính để gửi lời nhắc nhở họ Tập một
cách tinh tế rằng Nga đã giúp Mông Cổ tuyên bố độc
lập với Trung Quốc vào giữa thế kỷ 20, phần nào cũng
giống như những gì Nga đã làm với bán đảo Crimea hồi
tháng 3 năm 2014.
Điều chắc chắn, tấm bản đồ
d'Anville không hoàn toàn đi ngược với phiên bản của
chính phủ Trung Quốc về lịch sử.
Vào năm 1735, năm khi Hoàng đế
Càn Long bắt đầu triều đại sáu mươi năm của ông,
sức mạnh quân sự của đế chế nhà Thanh đang lớn
mạnh. Càn Long đã dập tắt cuộc nổi dậy của người
Hồi giáo ở khu vực phía tây của Tân Cương, đưa các
bộ lạc Mông Cổ vào vòng cai trị, và bổ nhiệm cán bộ
giám sát công việc ở Tây Tạng và cả việc lựa chọn
Đạt Lai Lạt Ma. Nói cách khác, Càn Long đã thiết lập
vùng kiểm soát của đế quốc trên những vùng lãnh thổ
ở ngoài biên giới, cho phép các chính phủ sau đó - Cộng
hòa Trung Quốc, rồi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
hiện tại - tuyên bố chủ quyền. Những bản đồ do các
nước phương Tây trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20
xuất bản có khác nhau về Tây Tạng và Tân Cương, nhưng
tấm bản đồ Dower chắc chắn không phải là bản đồ
duy nhất cho thấy Tân Cương và Tây Tạng là một phần
của đế quốc Trung Hoa.
Tất cả những sự ồn ào về
các tấm bản đồ có thể hơi bị thổi phồng. Một
người trên Internet từ chối “diễn giải” tấm bản
đồ d’Anville như một thông điệp về Tây Tạng hay Tân
Cương. Dù sao đi nữa, “Người ta không thể dùng một
bản đồ của Hoa Kỳ hồm 13 thuộc địa làm năm 1776 để
cho rằng Texas hay California không phải là lãnh thổ của
Hoa Kỳ.”
 |
| Bản đồ biển do TQ tự vẽ gây tranh chấp lãnh thổ ở vùng biển Đông Nam Á. Nguồn VOA |
© 2014 DCVOnline
Nguồn: A Merkel, a Map, a Message to China? By Rachel Lu. Froreign Policy. April 1, 2014.
No comments:
Post a Comment